اَردَبیل یا اَردِبیل یکی از کلانشهرهای ایران مرکز استان اردبیل و شهرستان اردبیل است که در شمال غربی ایران قرار دارد. این شهر در قبل و پس از اسلام، مرکز آذربایجان بوده‌است.
اردبیل در طول تاریخ، به نام‌های گوناگونی ازجمله «دارالارشاد»، «دارالملک»، «دارالعرفان»، «دارالامان» ملقب بوده‌است و به‌علت قرارداشتن در مسیر جادهٔ ابریشم، از رونق اقتصادی بسیار خوبی برخوردار بوده‌است.
شهرت و اهمیّت اَردَبیل تنها از آن جهت نیست که چند تن از پادشاهان ایران آن شهر را قرارگاه خود ساختند، بلکه از آن لحاظ است که مؤسس فرقهٔ صفویه یعنی شیخ صفی‌الدین اردبیلی از این‌جا برخاست و در همین‌جا به خاک سپرده شد.
با ظهور شیخ صفی‌الدّین و خاندان صفوی، اردبیل اعتبار ویژه‌ای یافت، به‌طوری‌که این شهر در زمان تیمور، دارالارشاد و در زمان پادشاهان صفوی با عنوان دارالامان از جایگاه خاصّ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار گردید. حکومت صفوی بسیاری از هرج‌ومرج‌ها را که در ایران وجود داشت، برانداخت و یک حکومت دینی و مذهبی را پایه‌گذاری کرد که به‌گفتهٔ بسیاری از کارشناسان تاریخ، تشکیل دولت یکی از وقایع تاریخ ایران به‌شمار می‌آید. واژهٔ اردبیل یک واژهٔ اوستایی است که از لغات «ارته» (به‌معنی مقدس) و «ویل» (به معنی شهر) تشکیل شده‌است. وسعت این شهرستان ۲۵۵۷ کیلومتر مربّع است و چهرهٔ عمومی شهرستان اردبیل متأثّر از ارتفاعات کوهستان‌های سبلان، تالش و بزغوش است که این عوامل طبیعی سبب محصور شدن آن شده‌اند. اردبیل از مناطق با اهمیّت ایران به‌شمار می‌آید و دارای آثار و ابنیّه تاریخی و جاذبه‌های طبیعی بسیار زیادی است. همچنین روستای تاریخی و گردشگری باروق در ۱۲ کیلومتری اردبیل قرار دارد.
اردبیل از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار گرفته و از سردترین شهرهای ایران محسوب می‌گردد که جاذبه‌های طبیعی زیادی دارد. این شهر در ۲۲۰ کیلومتری تبریز و ۵۸۰ کیلومتری تهران واقع شده‌است.
